Οι μυστικές γνώσεις των Ελλήνων

ΤΑ ΕΛΕΥΣΙΝΙΑ, Ο ΑΙΣΧΥΛΟΣ, ΤΑ ΙΠΤΑΜΕΝΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ.

 Για να δούμε τί μας λέει ο μύθος του Τριπτόλεμου με τηνθεά Δήμητρα. Πρόκειται για έναν μύθο των Ελευσινίων Μυστηρίων, σύμφωνα με τον οποίο η θεά Δήμητρα μετά από μία περιπλάνηση με το ιπτάμενο πύρινο άρμα της, που εσύρετο από φτερωτούς δράκοντες, προσγειώθηκε στην "αγέλαστο πέτρα" στην Ελευσίνα.

Ύστερα παρέδωσε το ίδιο αυτό φτερωτό άρμα σε έναν από τους τέσσερις βασιλείς της Ελευσίνας, τον Τριπτόλεμο, ο οποίος έφυγε πετώντας, και απουσίασε γα πολλά χρόνια με σκοπό να διδάξει και σε άλλους λαούς την τέχνη της σποράς, του σίτου και του θερίσματος των χωραφιών.

Είναι σκανδαλιστικά παρόμοια η τοπωνυμία της περιοχής ("Ελευσίς") με την λέξη "έλευσις", που θα μπορούσε κάλλιστα να υποδηλώνει την έλευση της θεάς Δήμητρας με το ιπτάμενο άρμα της. Επιπλέον το εκπολιτιστικό έργο το οποίο ανέλαβε να φέρει σε πέρας ο Τριπτόλεμος με τα μέσα που του παρείχε η θεά, καταγράφεται και σε μυθολογίες άλλων λαών.

Μεταφέρουμε χαρακτηριστικά από το βιβλίο του Γουίλ Ντιράν (Wil Durant) "Η ιστορία και ο πολιτισμός της Κίνας" την μαρτυρία της Κινεζικής παράδοσης: "...Πριν έρθουν οι ουράνιοι Βασιλείς, οι άνθρωποι στην Κίνα ζούσαν σαν τα ζώα. Σκεπάζονταν με δέρματα ζώων, τρέφονταν με ωμό κρέας και δεν ήξεραν τον πατέρα τους... ...Όταν ήρθε ο Φου Χι, με την βοήθεια μιας πολύ μορφωμένης βασίλισσας, έμαθε στον λαό τον γάμο, την μουσική, τα γράμματα, και την ζωγραφική. Τους έμαθε επίσης να ψαρεύουν με δίκτυα και να καλλιεργούν τον μεταξοσκώληκα... Μετά τον θάνατο του Φου Χι, το έργο του το συνέχισε ο Σενγκ Μουγκ. Αυτός βρήκε το αλέτρι, τη γεωργία, το εμπόριο, την Ιατρική επιστήμη, και το πως να θεραπεύονται οι άνθρωποι με τα βότανα..."

Παραστάσεις του άρματος με τους φτερωτούς δράκοντες έχουμε σε ένα πλήθος από αρχαία αγγεία. Ένα τέτοιο άρμα συναντάμε και στην τραγωδία του Ευριπίδη "Μήδεια", πάνω στο οποίο αποχωρεί στο τέλος του έργου η τραγική παιδοκτόνος. Αυτού του είδους οι σκηνοθετικές παρεμβάσεις προξενούν την περιέργεια, αφού η θεατρική τους απόδοση ήταν ιδιαίτερα δύσκολη για την εποχή και σίγουρα θα προξενούσε πολλά προβλήματα.

Η εμμονή των δημιουργών και ιδιαίτερα του Αισχύλου στην χρήση (στο θέατρο) φτερωτών αρμάτων, ιπταμένων ανθρώπων και ζώων, αλλά και περιέργων ενδυμάτων με χαρακτηριστικούς τους περίφημους κοθόρνους (μεγάλες μπότες που θυμίζουν έντονα αυτές των σημερινών αστροναυτών), υποδηλώνει την επιθυμία των τραγωδών να γίνει πιστή καταγραφή των μύθων ή τουλάχιστον την προσπάθεια να περάσουν εμμέσως στο κοινό κάποιες κρυφές αλήθειες (χωρίς η μία περίπτωση να αναιρεί την άλλη).

Στην τραγωδία του Αισχύλου "Προμηθέας Δεσμώτης" βλέπουμε τον Ωκεανό και τις κόρες του να έρχονται στον Προμηθέα οδηγώντας "με την θέληση, χωρίς χαλινούς" ένα "τετράσκελο πουλί".

Στα αποσπάσματα που σώθηκαν από την τραγωδία "Σφίγγα" τον βλέπουμε να μιλάει για ένα "πουλί πού 'χει νυχάτο χέρι, το πολεμικό, με το κοντάρι", ενώ στον "Αγαμέμνονα" είναι χαρακτηριστική η εντολή: "τα σκυλιά, τα τολμηρά, όπου πετάνε στον αγέρα άφησε".

Η πιθανή εμμονή του Αισχύλου να αποκαλύψει με συμβολισμούς στους θεατές κάποια μυστικά, ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΞΗΓΗΣΕΙ ΚΑΙ ΤΙΣ ΔΙΩΞΕΙΣ ΤΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΙΕΡΑΤΕΙΟ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΟΤΙ ΑΝΕΒΑΖΕΙ ΕΠΙ ΣΚΗΝΗΣ ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΕΛΕΥΣΙΝΙΩΝ ΜΥΣΤΗΡΙΩΝ, ΚΑΙ ΙΣΩΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΕΞΙΧΝΙΑΣΤΗ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ.

 Είναι πολλές οι αναφορές των μύθων για τα ηλιακά άρματα με τα οποία ταξίδευαν διάφοροι ήρωες, με χαρακτηριστικότερο τον μύθο του ταξιδιού του Φαέθωνος.

Ακόμη οι αναφορές σε αστρονομικά θέματα, διαφόρων μυημένων στα μυστήρια φιλοσόφων, ξεπερνούν τα όρια των γνώσεων, που κατά την συμβατική ιστορία θα έπρεπε να έχουν. Χαρακτηριστική είναι η αναφορά του Σωκράτη στον "Φαίδωνα" του Πλάτωνα, όπου μιλάει για την σφαιροειδή μορφή της Γης, την περιγράφει πώς φαίνεται από ψηλά, και λέει ότι αυτό που εμείς βλέπουμε για ουρανό δεν είναι ο πραγματικός, αλλά όταν βγούμε έξω από αυτόν (έξω από την ατμόσφαιρα) βλέπουμε την πραγματική του εικόνα.


Από το περιοδικό NEXUS Μάιος 1998

Οι μυστικές γνώσεις των Ελλήνων | Ελληνικό Αρχείο