Η ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ - ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΠΥΘΑΓΟΡΑ

Κατά τον Πυθαγόρα, ο κόσμος δημιουργήθηκε μετά την σύσταση του Ενός, από το πρώτο αρμοσθέν το οποίο έλκει προς τον εαυτό του το άπειρον. Ο Φιλόλαος λέει ότι η φύση στον κόσμο και ό,τι υπάρχει σ’ αυτόν, σχηματίσθηκαν από την αρμονία των απείρων. Η αρμονία αυτή είναι ηγεμόνας και άρχοντας, ο Θεός των πάντων, ένας και μοναδικός, μόνιμος, ακίνητος και όμοιος προς τον εαυτό του. Προϋπήρχε δε ο Θεός – Δημιουργός, αυτός που έπλασε τον κόσμο τέλειο από ύλη έμψυχο και άψυχο. Δηλαδή οι Πυθαγόρειοι παραδέχονταν ότι η απαρχή της Δημιουργίας ήταν η Θεία Μονάδα – το Εν, τo οποίο διαστελλόμενο διαρκώς περιελάμβανε εντός του το άπειρο. Είναι δε εκπληκτικό ότι και οι σύγχρονοι επιστήμονες δέχονται αυτήν ακριβώς την εκδοχή των Πυθαγορείων, ότι δηλαδή το Σύμπαν είναι σφαίρα που διαστέλλεται συνεχώς και αποτελείται από ένα ή δύο πυρήνες. Αυτήν ακριβώς την αντίληψη μαρτυρεί και ο Αριστοτέλης, ο οποίος λέει: «Φανερώς γαρ λέγουσιν ως του ενός συσταθέντος είτε εξ επιπέδου, είτε εκ χροιάς (επιφανείας), είτε εκ σπέρματος, είτε εξ ων απορούσιν ειπείν, ευθύς τα έγγιστα του απείρου ήλκετο και επεραίνετο υπό του πέρατος».


Σε κάποιο άλλο δε χωρίο (213 Β. 23) αναφέρει πάλι ο Αριστοτέλης ότι το Σύμπαν εκτελεί ένα είδος αναπνοής, αναπνέοντας το άπειρο το οποίο το περιβάλλει. Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι οι μεταγενέστεροι των Πυθαγορείων θεωρούσαν τον Θεό και ως ψυχή του Παντός. Τις δε επί μέρους ψυχές σαν αποσπάσματα αυτής. Ο Πυθαγόρας δεχόταν ότι ο Κόσμος αποτελείται και από τον χρόνο, διότι το  άναρχο και αιώνιο αυτού προϋποθέτει ότι η μεν ύλη από την οποία γεννήθηκε έπρεπε να προϋπήρχε, η δε κοσμοποιός δύναμις δεν μπορεί να νοηθεί εν ακινησία. Κατ’ αρχήν στο κέντρο της σφαίρας του Σύμπαντος σχηματίσθηκε το Πυρ, το πρώτο του Κόσμου σώμα, η Θεομήτωρ Μονάς η οποία θεωρείτο ως το Κέντρο βάρους του Σύμπαντος. Η δε δύναμη η οποία διαχέονταν προς το Πυρ ονομαζόταν Εστία ή Βωμός του παντός ή Διός φυλακή ή Οίκος Διός, Θρόνος Διός και Ακρόπολη. Γύρω από αυτό το Κεντρικό Πυρ κινείτο η Ιερά Δεκάς των ουρανίων σωμάτων από Δυσμών προς Ανατολάς. Την τάξη δε των Ουράνιων σωμάτων καθόρισε Πρώτος ο Πυθαγόρας. Πάνω από αυτό το Κεντρικό Πυρ βρίσκεται ο Ουρανός. Μετά από αυτόν οι πέντε Πλανήτες. Κατόπιν ο Ήλιος, ο έβδομος κατά σειρά, η Σελήνη, η Γη και τέλος η Αντίχθων. Αυτή είναι αόρατη από εμάς διότι εμείς κατοικούμε τα μέρη αυτής που βρίσκονται από την αντίθετη ορατή όψη της Γης, και αυτό το κομμάτι είναι αναγκαίο για την συμπλήρωση του αριθμού 10 (δέκα) όπως παρατηρεί ο Αριστοτέλης στο «Περί Ουρανού» έργο του.

Ο Πυθαγόρας θεωρούσε πως το εξώτατο μέρος του κόσμου καλύπτετο από πυρ όμοιο με αυτό του Κέντρου και το ονόμαζε Ανάγκη ως αναγκαίο περίβλημα του Σύμπαντος που κάλυπτε και συγκρατούσε τον Κόσμο. Πέρα από την Ανάγκη βρισκόταν, όπως λέει ο Αρχύτας, το Άπειρο, από το οποίο αναπνέει ο Κόσμος. Από αυτό δε το Άπειρο προέρχεται στον Κόσμο το Κενό, αλλά και ο Χρόνος, το μέτρο της κινήσεως των ουράνιων σωμάτων. Ο Πυθαγόρας είχε ανακαλύψει ακόμη και καθόρισε τις κινήσεις όλων των αστέρων, των οποίων το σχήμα δεχόταν ως σφαιροειδές όπως αυτό της Γης. Οι δονήσεις δε του αιθέρα, της ουσίας της φύσεως δηλαδή, επιδρούν και στους άλλους αστέρες, όπως και στη Γη. Κάθε αστέρας όμως έχει και δική του επίδραση διότι έχει δική του κίνηση και ήχο. Από αυτή τη θεωρία του Πυθαγόρα προέρχεται η θεώρηση πολλών ότι ο χαρακτήρας των ανθρώπων επηρεάζεται από τον αστερισμό του, σύμφωνα με την εποχή της γεννήσεώς του και αυτή η άποψη ονομάζεται ο νόμος των επιρροών. Ακόμη ο Πυθαγόρας δίδασκε ότι σύμπας ο Κόσμος άρχισε να δημιουργείται από το  Κέντρο προς τα έξω, διά της προβολής της Θείας Μονάδος. Οι ζωές δε οι οποίες βρίσκονται πλησιέστερα προς το Κέντρο είναι καλύτερα οργανωμένες, ενώ αυτές προς τα άκρα βρίσκονται σε κατάσταση διαρκούς επεκτάσεως.

Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι το Πυθαγόρειο δόγμα της δημιουργίας του κόσμου δια προβολής, απορροής δηλαδή εκ της Θεότητας, ήταν πίστη των αρχαίων Ινδών και Αιγυπτίων και ήταν αυτή η βάση δόγματος μεταξύ των αιρέσεων των Πρώτων Χριστιανών. Αυτό το δόγμα σήμαινε ότι το Σύμπαν υπήρξε εξωτερικώς, εν τω Θεώ, προέρχεται εξ Αυτού διά σφαιρικών κυμάτων τα οποία κινούνται αλληλοδιαδόχως, κανονικά ωθούμενα εκ θείας ενεργείας, και αυτό συνέβαινε από αμνημονεύτων αιώνων. Αυτά τα κύματα προέρχονται από παντοδύναμες εκπορεύσεις και είναι βαθμίδες ή όψεις σταδιακής αναπτύξεως του Σύμπαντος. Κάθε δε απορροή περαιτέρω προερχόμενη αυξάνει και μεγεθύνει τις δημιουργικές δυνάμεις και εκτίνει και διαχέει αυτές στο χώρο. Ακόμη κατά την Πυθαγόρειο θεώρηση οι υλικοί Κόσμοι, δηλαδή οι σφαίρες, είναι διατεταγμένες σε ανερχόμενα και κατερχόμενα επίπεδα και εκτεινόμενα από κοινό κέντρο, του οποίου οι δημιουργικοί παράγοντες είναι συνεχώς υπερταχυνόμενες δυνάμεις ή μεγέθη και συμβολίζονται με αριθμούς, που από μόνοι τους είναι άμεσες ή έμμεσες εκπορεύσεις της Θεότητας.

Οι Κόσμοι στο Σύμπαν είναι 4 αφού οι διαιρέσεις όλων των πραγμάτων είναι 4 όπως της ζωής, της κινήσεως, των γενεών και της φθοράς.

1) ο Θείος,
2) ο υπέρτατος ή επουράνιος ή Αρχέτυπος,
3) ο Ανώτερος και
4) ο Κοντύτερος, ο στοιχειώδης ή καθ’ αυτό κόσμος, δηλαδή η Κοσμική Σφαίρα.

Η κοσμική αυτή σφαίρα υποδιαιρείται περαιτέρω σε απειράριθμες σφαίρες ή βαθμίδες αριθμήσεως και αυτές με τη σειρά τους διαιρούνται σε λεπτά διηρημένα τμήματα. Ο Πυθαγόρας είχε διαιρέσει την παγκόσμια σφαίρα του Ουρανού σε 5 κύκλους τους οποίους ονόμαζε ζώνες, όπως ο Αρκτικός Κύκλος που βρίσκεται γύρω μας και είναι ορατός από εμάς, δεύτερος κύκλος είναι ο Θερινός τροπικός, έτερος του ηλιοστασίου, άλλος ο Χειμερινός τροπικός και τέλος ο Ανταρκτικός κύκλος που είναι αόρατος από εμάς. Αυτός λοιπόν που καλείται ζωδιακός κύκλος τοποθετείται κάτω από τους τρεις (3) που βρίσκονται στο μέσον, είναι δε λοξός και αγγίζει όλους όμοια. Όλοι δε οι κύκλοι τέμνονται κατά ορθές γωνίες από τον μεσημβρινό ο οποίος διαπερνά την γήινη σφαίρα από τον ένα πόλο στον άλλο. Ο Κόσμος είναι μέρος του Θεού σχεδιασμένος από αυτόν διά του Λόγου. Υπόκειται σε φθορά αλλά παρά ταύτα είναι αιώνιος και ουδέποτε θα χαθεί διότι διαφυλάσσεται από την Θεία Πρόνοια με θείο Όρκο. Επίσης το Σύμπαν είναι αδιάφθορο και παραμένει αιωνίως. Δεν πρόκειται να καταστραφεί από κάποιον άλλο παράγοντα ούτε να αυτοκαταστραφεί. Και δεν υπάρχει καμία δύναμη εντός ή εκτός αυτού για να το καταστρέψει. Υπήρχε και θα υπάρχει αιωνίως.

Ο Πυθαγόρας όμως προφήτευσε ότι ο γήινος κόσμος θα καταστραφεί διά πυρός και ύδατος, και το μεν πυρ θα προέλθει από εξ τον Ουρανό, το δε ύδωρ θα προέλθει εσωτερικά, πιθανόν σαν αποτέλεσμα μεγάλων παλιρροιών. Ο Πυθαγόρας, όπως προαναφέρθηκε, θεωρούσε τον Κόσμο σαν ον ζων, ον πλήρες πνεύματος, νοερόν έχον σοφία. Η αρχή που το κυβερνά είναι το πνεύμα, ο Νους ο οποίος σαν ψυχή γεμίζει όλο το Σύμπαν και το περικλείει. Ανεγνώριζε ακόμη ότι σε ένα Σύμπαν που αποτελείται από αντίθετα και ανόμοια καθώς και ουσίες και μορφές μεταβαλλόμενες, θα πρέπει κατ’ ανάγκην να διέπεται από Αρχές και Νόμους ώστε να διατηρείται τάξη και ισορροπία την οποία ο ίδιος ονόμαζε αρμονία. Δίδασκε δε ότι το Σύμπαν είναι ο μικρόκοσμος, εικόνα και αντανάκλαση του οποίου είναι ο Μακρόκοσμος. Παρά τις αντιθέσεις όμως το Παν είναι όμοιο και αποτελεί μια ενότητα. Η μελωδική δε Μουσική – η μουσική των σφαιρών – (η Συναυλία του Σύμπαντος) είναι αποτέλεσμα ανόμοιων και ποικίλων ήχων, ταχυτήτων, μεγεθών και διαστημάτων, τοποθετημένων έτσι ώστε να συμπλέουν μεταξύ τους σε σχετική μουσική αναλογία, που παράγει περιστροφική μουσική κίνηση.

Έτσι η Θεία αρμονία εμπεριέχει τα πάντα μέσα σ’ ένα Κόσμο Κάλλους και τάξης και ενώνει τα πάντα σ’ ένα τεράστιο σύνολο. Αυτή δε η μουσική αρμονία διαχέεται σε καθετί το πνευματικό και υλικό και μεταξύ των αντιθέτων ακόμη, ώστε να υπάρχει μουσική στα πάντα. Το ότι δεν την αντιλαμβανόμεθα συνεχώς οφείλεται στο γεγονός ότι την ακούμε διαρκώς από την στιγμή της γεννήσεώς μας. Η Θεία αρμονία συνέχει το Παν σε μια ευρύτερη Μονάδα, ο δε κόσμος δημιουργήθηκε σύμφωνα προς τον Νόμο της Μουσικής, ο οποίος αποτελείται από αρμονικούς λόγους και αριθμούς. Ένας άλλος νόμος που στηρίζεται στον Θείο κοσμικό Νόμο, είναι ο Νόμος της αιτιότητας. Διότι τίποτε δεν υπάρχει στον κόσμο χωρίς αιτία. Καθετί παράγεται από κάποια αιτία παραγωγής άλλου αποτελέσματος. Κι έτσι υπάρχει μια άλυσος αιτίων και αποτελεσμάτων. Ο Νόμος αυτός είναι τόσο αμετάβλητος ώστε εκείνος ο οποίος γνωρίζει τις αιτίες και τον τρόπο της λειτουργίας τους μπορεί να προλέγει γεγονότα, την πορεία αυτών καθώς και συμπεράσματα γεγονότων που υπόκεινται σε μεταβολή λόγω παρεμβαινόντων αιτίων.

Μια άλυσος δε αιτιότητας μπορεί να επιμηκύνεται μέχρι της ολοκληρώσεως της πορείας της ή του κύκλου της. Ο Νόμος αυτός της αιτιότητας είναι βασική αρχή της Φυσικής αλλά όπως και οι άλλοι Νόμοι εφαρμόζεται επίσης και στην Ηθική. Ο Πυθαγόρας όμως που ήταν μέγιστος μύστης και ανεξάντλητου δυναμικού φάσματος Διδάσκαλος, ασχολήθηκε και με άλλους Νόμους, όπως τους Νόμους της Θείας Πρόνοιας, της Εκλογής της τύχης, της Μοίρας καθώς και τον Νόμο των Αντιθέτων. Αυτός μάλιστα θεωρείται Κοσμικός Νόμος και κατά την άποψη του Πορφύριου ο Πυθαγόρας πίστευε σε δύο αντιτιθέμενες δυνάμεις. Μια αγαθή την οποία ονόμαζε Μονάδα, Φως, το ορθόν, το ίσον, το σταθερόν, το ευθύ, και την άλλη κακή δύναμη που την ονόμαζε σκότος, το αριστερόν, το άνισο, το ασταθές. Γενικώς δε ο Πυθαγόρας παραδεχόταν δέκα ζεύγη αντιθέτων υπάρχοντα στον κόσμο που συντελούν στην αρμονία του:

1) Δεξιό – Αριστερό, 2) Άρτιο – Περιττό, 3) Θερμό – Ψυχρό, 4) Σκληρό – Μαλακό, 5) Φως – Σκότος, 6) Άρεν – Θήλυ, 7) Αγαθό – Κακό, 8) Τετράγωνο – Επίμηκες, 9) Ακίνητο – Κινούμενο, 10) Υγρό – Ξηρό.

Ασχολήθηκε ακόμη με τον Νόμο της αμοιβής που αποτελεί την καρδιά και τον άξονα του Πυθαγορείου Κοσμολογικού και Ηθικού Συστήματος, ή όπως αλλιώς λέγεται η Φυσική Δικαιοσύνη, Αρμονία και Θεού Συμβόλαιο. Αλλά με βάση τις μελέτες του περί Πλανητών ο Πυθαγόρας ανέπτυξε ή όρισε καλύτερα τους φυσικούς νόμους που διέπουν τους κόσμους όπως αναφέρεται στην Πυθαγόρειο Κοσμοθεωρία. Η Φύση είναι το σύνολο της ενεργούσης ουσίας των κόσμων μετ’ όλων των εκδηλώσεων, λειτουργιών και νόμων της. Οι κόσμοι είναι τα διάφορα επί μέρους τμήματα της Φύσης. Από αυτόν τον ορισμό προκύπτει ότι: α) η Φύση δεν έχει ενιαία δομή αφού αποτελείται από επί μέρους τμήματα τα οποία χαρακτηρίζονται ως «Κόσμος», και β) ο όρος «Κόσμος» δεν ταυτίζεται με τους όρους Φύση, Σύμπαν και Άπειρο. Τα τμήματα αυτά (οι κόσμοι) έχουν μεγάλες διαφορές στις μεταξύ τους λειτουργίες και αυτός είναι ο λόγος της διακρίσεως της Φύσεως στα επί μέρους τμήματά της.
Οι Μονάδες

Στην Πυθαγόρεια αριθμολογία οι αριθμοί έχουν όχι μόνον ποσοτική έννοια αλλά και ποιοτική. Με την ποιοτική έννοια κάθε αριθμός αντιστοιχεί σε έναν ΝΟΜΟ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ και οι πράξεις μεταξύ των αριθμών και των μονάδων διαφέρουν. Έτσι με την ποσοτική έννοια αν προσθέσουμε τον αριθμό 2 και τον αριθμό 3 έχουμε ως αποτέλεσμα τον αριθμό 5, ενώ με την ποιοτική έννοια Μονάδα 2 (ατομική ουσία) και Μονάδα 3 (συνεχής ουσία) έχουν ως αποτέλεσμα την Μονάδα τέσσερα (τις μορφές).

Η ΠΡΩΤΗ ΜΟΝΑΔΑ στους Πυθαγορείους είναι ή μο­νάδα δύο (και όχι το ένα) γιατί Μονάδα δεν είναι μόνον ένας αριθμός με την ποιοτική του έννοια που αντιστοιχεί σε έναν νόμο της Φύσης. Η Μονάδα πρέπει επιπλέον να έχει την δυνατότητα παραγωγής και άλλων μονάδων με­γαλύτερης δυναμικότητας και διαφορετικών από αυτήν, άλλα και τη δυνατότητα διαιρέσής της σε άλλες μο­νάδες διαφορετικές μεταξύ τους.

ΜΟΝΑΔΑ ΔΥΟ ή ΑΟΡΙΣΤΗ ΔΥΑΔΑ είναι τα Άτομα της ατομικής ουσίας (ή η μεριστή ουσία κατά τον Πλά­τωνα), δηλαδή ή Υλική Ουσία της Φύσεως. Η μονάδα έχει δύο ενεργητικούς παράγοντες ή νόμους, τον νόμο της Κι­νήσεως και τον νόμο της Ζωής.

ΜΟΝΑΔΑ ΤΡΙΑ ή (απλώς) ΜΟΝΑΔΑ είναι ο Αιθέρας ή η Συνεχής Ουσία (ή η Αμέριστη Ουσία κατά τον Πλά­τωνα), η οποία πληροί όλο τον χώρο του Σύμπαντος με αποτέλεσμα να ταυτίζεται με τον χώρο, γιατί δεν υπάρχει χώρος στο Σύμπαν που να μην υπάρχει ο Αιθέρας. Την ύπαρξη αιθέρα στο Σύμπαν την υποστήριζαν όλοι σχεδόν οι επιστήμονες του παρελθόντος αιώνος προκειμένου να εξηγήσουν την διάδοση του φωτός μέσω του χώρου. Την άποψη αυτή απέρριψε ο Einstein με την θεωρία της Σχετικότητας, πλην όμως περί το τέλος της ζωής του, σε μία ομιλία του είχε αποδεχθεί την ύπαρξη του αιθέρος αλλά δεν πρόλαβε να την διατυπώσει σε γραπτό κείμενο. Η μονάδα τρία έχει έναν ενεργητικό παράγοντα και αυτός είναι ο νόμος της Ενεργείας.

Παρατηρήσεις:

Α) Οι νόμοι της Κίνησης, της Ζωής και της Ενέργειας χαρακτη­ρίζονται ως ΘΕΜΕΛΙΩΤΙΚΟΙ ΝΟΜΟΙ της Φύ­σης και συνιστούν την Ιερή τριάδα των Πυθαγορείων, γιατί αποτελούν την αφετηρία και προϋπόθεση (δηλαδή τα θεμέλια) της εκδήλωσης όλων των άλλων νό­μων και εκδηλώσεων του Σύμπαντος,

Β) Όλες οι ΜΟΝΑΔΕΣ που αντιστοιχούν σε άρτιους αριθμούς (Μονάδες 4, 6, 8) θεωρούνται ότι εκφράζουν νόμους της ΔΥΑΔΑΣ, ενώ όλες οι μονά­δες που αντιστοιχούν σε περιττούς αριθμούς (Μονάδες 5,7,9) θεωρούνται ότι εκφράζουν νόμους της ΜΟΝΑΔΑΣ.
ΜΟΝΑΔΑ ΤΕΣΣΕΡΑ είναι ο νόμος της Μορφής ο όποιος έχει ως αποτέλεσμα την συγκρότηση όλων των μορφών του Σύμπαντος. Η μονάδα τέσσερα είναι το παραγωγικό αποτέλεσμα της συνεργασίας της Μονάδας Δύο (αόριστης δυάδας) και της Μονάδας Τρία (ή Μονάδας) δηλαδή έχουμε: Μονάδα Δύο συνεργαζόμενη (+) με την Μονάδα Τρία.

ΜΟΝΑΔΑ ΠΕΝΤΕ είναι ο νόμος της Επιμειξίας των μορφών και της συγκρότησης των διαιωνιστικών τύπων των μορφών. Όπως είναι αυτονόητο, ο νόμος της επιμειξίας προϋποθέτει την ύπαρξη μορφών οι όποιες πρέπει να δια­θέτουν διαιωνιστικούς τύπους. Ο νόμος αυτός είναι πάρα πολύ σημαντικός γιατί με την επιμειξία των μορφών προ­κύπτουν νέες καλύτερες μορφές. Το πιο σημαντικό βέβαια είναι ότι ο νόμος αυτός καθορίζει την συγκρότηση των διαιωνιστικών τύπων των μορφών, οι όποιοι αποτελούν τις βάσεις της συγκρότησης νέων μορφών. Διαιωνιστικός τύπος είναι το μέρος εκείνο κάθε μορφής πού έχει την δυ­νατότητα να συντελέσει στην αναπαραγωγή μιας όμοιας μορφής. Συνεπώς, η πρώτη δράση του νόμου της επιμειξίας επί των μορφών είναι η συγκρότηση των διαιωνιστικών τύπων τους.

ΜΟΝΑΔΑ ΕΞΙ είναι ο νόμος της Εξέλιξης των μορφών, ο οποίος συντελεί ώστε να  συγκροτούνται νέες καλύτε­ρες μορφές. Η εξέλιξη είναι (σύμφωνα με τους Πυθαγο­ρείους) φυσικός νόμος, τόσο της νοητικής πνευματικής Φύσης όσον και της μη νοητικής Φύσης και νοείται ως η διαρκής χωρίς τέρμα αύξηση των δυναμικοτήτων των ουσιών της Φύσης στον άπειρο χρόνο. Στον Νόμο της Εξέλιξης οφείλεται η εμφάνιση και η λειτουργία του πνεύ­ματος και των ιδεών, καθώς και η χωρίς πέρας εξέλιξή τους στον άπειρο χρόνο. Σχετικά ο θειος Πυθαγόρας έλεγε ότι την εξέλιξη την νοούμε με την «ατελεύτητη επέκταση των αριθμών» γιατί, όπως έλεγε, «ένας αριθμός οσονδήποτε μεγάλος και αν είναι, αν του προστεθεί μία μονάδα γίνεται ακόμα μεγαλύτερος». Αυτό σημαίνει ότι ή εξέλιξη είναι Άπειρη και ατελεύτητη.

ΜΟΝΑΔΑ ΕΠΤΑ είναι ο νόμος της Αλληλεπιδράσεως. Επειδή αυτός ο νόμος αναφέρεται, κατά κύριο λόγο, στην αμοιβαία επίδραση μεταξύ των μορφών της Φύ­σης, οι όποιες αποτελούν την πλέον εμφανή περίπτωση αλληλεπίδρασης, γι' αυτό θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί, υπό την στενή του έννοια, ως νόμος της Αλληλεπίδρασης μεταξύ των Μορφών. 

ΜΟΝΑΔΑ ΟΚΤΩ είναι ο νόμος της Ελευθερίας. Ελευθερία είναι η έλλειψη εξάρτησης, δέσμευσης και εμποδίου. Στην ευρύτερη της έννοια η ελευθερία, ως ανθρώπινη ιδιότητα, είναι η δυνατότητα του ανθρώπου να πράττει ή να μην πράττει ό,τι επιθυμεί, σύμφωνα με δική του πρωτοβουλία και με την θέληση του, χωρίς καμία εξωτερική δέσμευση.

Η ΔΕΚΑΔΑ δεν είναι φυσικός νόμος όπως συμβαίνει με τις Μονάδες Δύο έως και Εννέα. Στην Δεκάδα συγκεντρώνονται τα δημιουργικά αίτια της Φύσης και οι νόμοι τους, γι’ αυτό ο θείος Πυθαγόρας χαρακτήριζε τη Δεκάδα ως Ιερά. Οι Μονάδες Δύο έως Εννέα περιγράφουν τις γενικές αρχές της γένεσης, της λειτουργίας και του σκοπού του Σύμπαντος, και δικαιολογημένα χαρακτηρίζονται ως πρωταρχικοί νόμοι των Κόσμων γιατί, αφ’ ενός μεν αποτελούν τις βάσεις στις οποίες στηρίζεται η ύπαρξη, η λειτουργία και η εξέλιξη των Κόσμων, αφ’ ετέρου δε, γιατί οι πέραν αυτών νόμοι (δηλαδή οι πέραν της ιερής δεκάδας νόμοι) είναι νόμοι Παράγωγοι  των πρωταρχικών.

ΜΟΝΑΔΑ ΕΝΝΕΑ είναι ο νόμος της Αρμονίας. Η αρμονία, όταν αναφέρεται στη Φύση, είναι (σύμφωνα με τους Πυθαγορείους) φυσικός νόμος, τόσο της νοητικής πνευματικής Φύσης όσο και της μη νοητικής. Ή αρμονία (όπως και όλοι γενικά οι φυσικοί νόμοι) αποτελεί εσωτερική εκδήλωση της ουσίας της Φύσης, εκ της οποίας γίνονται οι κόσμοι και εμφανίζονται τα ουσιαστικά Είναι κάθε μορφικής ύπαρξης, καθώς και τα Είναι όλων των νοητικών υπάρξεων.
Μετά από όλα αυτά και από όσα δεν χωρούν σε μια και μόνο ομιλία, συμπεραίνοντας, θα μπορούσαμε να πούμε ότι υπάρχει στον Κόσμο η Παγκόσμια γλώσσα του Θεού και της Φύσης και αυτή είναι η αλήθεια και η Μουσική. Στα έργα δε των ανθρώπων τέσσερις αιτίες επιδρούν: ο Θεός, η Μοίρα, η Εκλογή και η Τύχη.

Μαρία Χαριτάκη

http://www.theosophicalsociety.gr/Greek_Site/8.html