Στην Κωνσταντινούπολη την εποχή του Βυζαντίου, ο ιππόδρομος ήταν το μόνο μέρος που ο λαός μπορούσε να συναθροιστεί ελεύθερα. Ο λαός μαζευόταν εκεί σε διάφορες περιπτώσεις, όπως ήταν η διεξαγωγή αρματοδρομιών, επίσημες τελετές, ενθρονίσεις αυτοκρατόρων, στρατιωτικοί θρίαμβοι κ.α.[1]
του ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΥ ΛΑΓΩΝΙΚΑΚΗ
Οι οπαδοί των αρματοδρομιών, ανάλογα με την ομάδα που υποστήριζαν ήταν χωρισμένοι σε 4 παρατάξεις, τους Βένετους, τους Ρούσσους, τους Λευκούς και τους Πράσινους. Οι παρατάξεις αυτές, που είχαν μεγάλη λαϊκή συμμετοχή, ονομαζότανδήμοι. Ο κάθε ένας από αυτούς τους δήμους είχε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, οι Πράσινοι για παράδειγμα ήταν πολυαριθμότεροι και λαϊκότεροι ενώ είχαν συμπάθεια προς τον μονοφυσιτισμό[2] αντίθετα οι Βένετοι ήταν αριστοκρατικότεροι και ορθόδοξοι.[3]
Στις 11 Γενάρη του 532(ημέρα Κυριακή), οι Πράσινοι ζήτησαν από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό (κυβέρνησε από το 527-565) που παρευρισκόταν στον ιππόδρομο, να σταματήσουν οι αδικίες και η καταπίεση ενάντια στον λαό. Οι Βένετοι, που ήταν ο πιο ισχυρός δήμος, υποστήριξε τους Πράσινους, μάταια οι αυτοκρατορικές αρχές έκαναν ότι περνούσε από το χέρι τους για να στρέψουν τον έναν δήμο ενάντια στον άλλο ώστε να κατευθύνει εκεί η οργή του πλήθους.[4]
Τελικά όλοι οι δήμοι ενώθηκαν και την επόμενη μέρα απελευθέρωσαν μελλοθάνατους συντρόφους τους που είχαν συλληφθεί νωρίτερα ως πρωταίτιοι ταραχών. Οι εξεγερμένοι καταλαμβάνουν δημόσια κτήρια, καίνε ναούς και σπίτια των πλουσίων αριστοκρατών, λεηλατούν, μοιάζουν να έχουν τεράστια δύναμη και όλοι μαζί φωνάζουν «νίκα-νίκα», ο τακτικός στρατός και η αυτοκρατορική φρουρά που βρισκόταν στην πόλη δεν τολμάει καν να τους επιτεθεί.[5]...
Μέχρι το πρωί της τρίτης μέρας της εξεγέρσεως σχεδόν όλη η πρωτεύουσα βρίσκεται στα χέρια των λαϊκών μαζών, όμως δεν γίνεται προσπάθεια για να κατακτηθεί το παλάτι που είναι και το τελευταίο προπύργιο της κρατικής εξουσίας και το οποίο φυλάσσεται με 3.000 άνδρες υπό τις διαταγές του στρατηγού Μούνδου, ένα λάθος που θα κοστίσει στους εξεγερμένους ακριβά.[6]
Ένα άλλο μοιραίο λάθος των εξεγερμένων είναι ότι απευθύνονται σε μέλη της συγκλητικής αριστοκρατίας για να γίνουν επικεφαλείς της εξέγερσής.[7] Έτσι οι δήμοι εκλέγουν έναν αριστοκράτη, τον Υπάτιο για αρχηγό τους, με σκοπό αυτός να πάρει την θέση του Ιουστινιανού. Παράλληλα ζητούν από μέλη της συγκλήτου να τους εξοπλίσουν, όμως αυτοί είτε εξαφανίζονται, είτε τους κωλυσιεργούν ενώ πίσω από την πλάτη τους βρίσκονται σε επικοινωνία με το παλάτι.[8]
Τελικά περνούν οι μέρες και η κατάσταση είναι στάσιμη για τους εξεγερμένους, ο Ιουστινιανός παραμένει ασφαλής στο παλάτι κερδίζοντας έτσι χρόνο, ενώ η άρχουσα τάξη μέσω του ευνούχου στρατηγού Ναρσή προσπαθεί να εξαγοράσει κάποιους Βένετους οι οποίοι είναι παραδοσιακά ολιγαρχικοί. Την παρασκευή ο Ιουστινιανός καλεί τους δήμους στον ιππόδρομο σε μια προσπάθεια να τους διασπάσει, οι προσπάθειες αποτυγχάνουν αλλά κερδίζεται για την άρχουσα τάξη πολύτιμος χρόνος και ο στρατός ολοένα και πλησιάζει την πρωτεύουσα.[9]
Με το που φτάνουν στις 17 Γενάρη οι πρώτες ενισχύσεις από τις φρουρές της Θράκης όσοι ευγενείς είχαν φανεί ότι στήριζαν την επανάσταση, τώρα γυρνούν την πλάτη στους εξεγερμένους και πολλοί μεταξύ αυτών(με πρώτους τον Υπάτιο και τον αδερφό του Πομπήιο) προσπαθούν να αποκαταστήσουν την σχέση τους με το παλάτι προδίδοντας τους.[10]
Το πρωί της Κυριακής στις 18 του Γενάρη ο λαός γεμίζει ασφυκτικά τον Ιππόδρομο για να στέψει αυτοκράτορα τον Υπάτιο, όμως στην πραγματικότητα κατευθυνόταν σε μια καλοστημένη παγίδα, αφού ωστόσο είχε καταφτάσει μεγάλο μέρος του αυτοκρατορικού στρατού. Στην σφαγή που ακολούθησε πήραν μέρος και διακρίθηκαν και οι τρείς μεγάλοι στρατηγοί της αυτοκρατορίας, Βελισάριος, Μούνδος και Ναρσής, συνολικά εξοντώθηκαν 35.000 κόσμος σε έναν ιππόδρομο που χωρούσε 50.000.[11]
Μετά την οριστική επικράτηση του στρατού και την αποκατάσταση της (άρχουσας)τάξης όσοι συγκλητικοί είχαν ανάμειξη με την εξέγερση είδαν της περιουσίες τους να δημεύονται, ενώ ο Υπάτιος και ο Πομπήιος, παρά την προδοσία τους(υπέρ του αυτοκράτορα), εκτελέστηκαν. Ο Ιουστινιανός πήρε τα μέτρα του και απαγόρευσε τις συναθροίσεις στον ιππόδρομο, ενώ οχύρωσε το παλάτι χτίζοντας μάλιστα δεξαμενές νερού και σιταποθήκες που θα το προστάτευαν σε περίπτωση αντίστοιχης πολιορκίας, ενώ η αριστοκρατική άρχουσα τάξη της πόλης κατάφερε να εξασφαλίσει την κυριαρχία της για 70 ακόμα χρόνια πριν το σύστημα γίνει τελικά φεουδαρχικό.[12]
Εδώ τελειώνει η μικρή αναφορά μου στην Στάση του Νίκα, βασισμένη στο Βιβλίο του Τηλέμαχου Λούγγη, για περισσότερες πληροφορίες σας προτείνω να αγοράσετε και τους δυο τόμους. Είναι ένα βιβλίο που παρουσιάζει με ευκολονόητο τρόπο μια τεκμηριωμένη μαρξιστική οπτική του τι ήταν η Βυζαντινή Αυτοκρατορία.
Στις προεπαναστατικές περιόδους που ζούμε ελπίζω να είναι κατανοητό γιατί έκανα την επιλογή να γράψω το συγκεκριμένο άρθρο. Το έκανα επειδή δυστυχώς όπως και ο λαός της Κωνσταντινούπολης, έτσι και πολλοί από εμάς, αδυνατούμε να συλλάβουμε την πλήρη εικόνα του πως έχουν τα πράγματα.
Καλό είναι λοιπόν αντί να αναζητάμε και εμείς τον Υπάτιο μας ή τον Παπαδήμα μας ή δεν ξέρω και εγώ ποιόν ανάμεσα στους εκπρόσωπους της άρχουσας τάξης, να καταλάβουμε ότι ο μόνος τρόπος να δούμε άσπρη μέρα και να νικήσουμε, είναι ξεκινώντας με την οριστική ανατροπή του αντίστοιχου εξουσιαστικού συστήματος των ημερών μας, του καπιταλισμού, που έχει αρχίσει ολοένα και περισσότερο να μοιάζει με το δουλοκτητικό της αρχαιότητας.
Για να γίνει όμως αυτό δεν αρκεί ούτε η τυφλή οργή ούτε η αγανάκτηση, όπως έμαθαν με τον σκληρό τρόπο οι βυζαντινοί (και πολλοί άλλοι μέσα στους αιώνες), χρειάζεται οργανωμένο ταξικό-λαϊκό μέτωπο με στόχους και πρόγραμμα λαϊκής εξουσίας.
Αυτά τα ολίγα
Αυτά τα ολίγα
[1] Τηλέμαχος Κ. Λούγγης, Επισκόπηση Βυζαντινής Ιστορίας, Α’ Τόμος(324-1204), εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 1998 σελ. 112-113
[2] Χριστιανική αίρεση που τα μέλη και οι εκπρόσωποι της υπέστησαν φοβερούς διωγμούς στο Βυζάντιο
[3] Λούγγης, ο.π, σελ. 114-115
[4] Λούγγης, ο.π, σελ. 115
[5] Λούγγης, ο.π, σελ. 115
[6] Λούγγης, ο.π, σελ. 115
[7] Παραθέτω σχετικό απόσπασμα από τον Λούγγη σελίδα 117, «Το βασικότερο μεσαιωνικό χαρακτηριστικό αυτής της αρχαίου τύπου εξέγερσης είναι το ότι, αντί να στηριχθεί στις δικές της πληβειακές δυνάμεις, αναζητά ηγέτες από την άρχουσα τάξη που τείνει να ανατρέψει»
[8] Λούγγης, ο.π, σελ. 115-116
[9] Λούγγης, ο.π, σελ. 116
[10] Λούγγης, ο.π, σελ. 117
[11] Λούγγης, ο.π, σελ. 117-118
[12] Λούγγης, ο.π, σελ. 118
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου