ΤΑ ΝΟΟΚΙΝΗΤΑ ΑΝΤΙΒΑΡΥΤΙΚΑ ΠΛΟΙΑ ΤΩΝ ΦΑΙΑΚΩΝ

Γράφει ο Λεωνίδας Μανιάτης 

Η Οδύσσεια, η ιστορία του νόστου του βασιλιά της Ιθάκης Οδυσσέα τον οποίο οι θεοί έκαναν να περιπλανιέται στις θάλασσες για δέκα χρόνια αφού απέπλευσε από την Τροία με προορισμό την ιδιαίτερη πατρίδα του, την νήσο Ιθάκη, είναι ένα από τα κορυφαία λογοτεχνικά έργα της παγκόσμιας Αρχαίας λογοτεχνίας. 


Είναι όμως ένα κείμενο το οποίο προκαλεί διχασμό των απόψεων όσον αφορά αν δημιουργήθηκε ως μία καθαρά φανταστική ιστορία, ή αν, εκτός από τα μυθολογικά στοιχεία, έχει και πληροφορίες – γεωγραφικής και τεχνολογικής φύσης – που να ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. 
Έτσι άλλοι διαβάζουν την Οδύσσεια απλά ως λογοτεχνία κι άλλοι μελετούν κάθε της στοίχο για να αντλήσουν πληροφορίες και να διεξάγουν έρευνες πάνω σε αυτήν. Τα πλοία των Φαιάκων είναι κάθε άλλο παρά συνηθισμένα πλοία. 

Ας δούμε όμως τι λέει ο ίδιος ο Όμηρος γι’ αυτά:  (σε απόδοση Αργύρη Εφταλιώτη) 
οὐ γὰρ Φαιήκεσσι κυβερνητῆρες ἔασιν, οὐδέ τι πηδάλι' ἐστί, τά τ' ἄλλαι νῆες ἔχουσιν· ἀλλ' αὐταὶ ἴσασι νοήματα καὶ φρένας ἀνδρῶν, καὶ πάντων ἴσασι πόλιας καὶ πίονας ἀγροὺς ἀνθρώπων καὶ λαῖτμα τάχισθ' ἁλὸς ἐκπερόωσιν ἠέρι καὶ νεφέλῃ κεκαλυμμέναι· οὐδέ ποτέ σφιν οὔτε τι πημανθῆναι ἔπι δέος οὔτ' ἀπολέσθαι. 

Απόδοσηση: Γιατί δεν ταξιδεύουνε οι Φαίακες με ποδότες, μηδ' έχουν τα καράβια τους τιμόνια, καθώς τ' άλλα, παρά μονάχα τους το νου μαντεύουνε του ανθρώπου, κι όλων τις χώρες ξέρουνε και τα παχιά χωράφια· κι ολόταχα περνούν και πάν στης θάλασσας τα πλάτια, σε αντάρα και σε σύννεφα κρυμμένα· και δεν έχουν κανένα φόβο ή να χαθούν ή να βλαφτούν ποτές τους. 

Οδύσσεια, ραψωδία θ΄, στ. 557-563 νηυσὶ θοῇσιν τοί γε πεποιθότες ὠκείῃσι λαῖτμα μέγ' ἐκπερόωσιν, ἐπεί σφισι δῶκ' ἐνοσίχθων· τῶν νέες ὠκεῖαι ὡς εἰ πτερὸν ἠὲ νόημα." Απόδοση: έχοντας θάρρος στα γοργά καράβια τους, που σκίζουν τα πέλαα με τη συνεργιά του θεού του κοσμοσείστη, που σαν πουλιά γοργοπετούν ή σαν του νου τη σκέψη.» Οδύσσεια, ραψωδία η΄, στ. 34-35 κίρκος ὁμαρτήσειεν, ἐλαφρότατος πετεηνῶν· ὣς ἡ ῥίμφα θέουσα θαλάσσης κύματ' ἔταμνεν, 

Απόδοση: Κι έτρεχ' εκείνο μιά χαρά, που μήτε κιρκινέζι, το πιο γοργό πετάμενο, θα μπόρειε να το φτάξη Οδύσσεια, ραψωδία ν΄, στ. 81-88 Όπως μας πληροφορεί λοιπόν ο Όμηρος, τα πλοία των Φαιάκων: 
Ø  Ήταν νοοκίνητα, δηλαδή, μπορώντας να διαβάσουν την ανθρώπινη σκέψη, πληροφορούνταν απ’ αυτήν και όχι από κάποιο χειροκίνητο όργανο όπως το τιμόνι. 
Ø  Είχαν τεχνητή νοημοσύνη καθώς, έχοντας «νοήματα καὶ φρένας ἀνδρῶν», δύνανται να επιλέξουν αν πρέπει να εκτελέσουν μία εντολή ή όχι. 
Ø  Είχαν ένα είδος «σκληρού δίσκου» γεωγραφικών δεδομένων, καθώς ήξεραν «πάντων πόλιας καὶ πίονας ἀγροὺς». 
Ø  Είχαν μηχανισμό τεχνητής αντιβαρυτικής αιώρησης που τους επέτρεπε να πετάνε «ὡς εἰ πτερὸν ἠὲ νόημα» (σαν τα πουλιά ή σαν την σκέψη). Ø  Είχαν εξαιρετικά γρήγορους κινητήρες που του επέτρεπαν να αναπτύσσει ταχύτητα γρηγορότερη από κάθε πετούμενο βιολογικό οργανισμό («κίρκος ὁμαρτήσειεν, ἐλαφρότατος πετεηνῶν· ὣς ἡ ῥίμφα θέουσα θαλάσσης κύματ'ἔταμνεν») που έκανε τον Όμηρο να παρουσιάσει την κίνησή του με αυτήν της ανθρώπινης σκέψης... 
Ø  Είχαν μανδύα οπτικής κάλυψης που τους επέτρεπε να γίνονται αόρατα στα μάτια των εχθρών τους σαν να είναι «ἠέρι καὶ νεφέλῃ κεκαλυμμέναι» (καλυμμένα με αντάρα και συννεφιά). Ø  Είχαν ασπίδα πιθανώς ηλεκτρομαγνητικού πεδίου που δεν επέτρεπε στους εχθρούς να τα βλάψουν («οὐδέ ποτέ σφιν οὔτε τι πημανθῆναι ἔπι δέος»).

 http://paraxenolibrary.blogspot.gr/ 

[Άλλοι διαβάζουν την Οδύσσεια απλά ως λογοτεχνία κι άλλοι μελετούν κάθε της στοίχο για να αντλήσουν πληροφορίες και να διεξάγουν έρευνες πάνω σε αυτήν, και άλλοι δεν την έχουν διαβάσει ποτέ...]

http://enneaetifotos.blogspot.gr/2012/09/blog-post_10.html